frontend design element - arrow left
frontend design element - arrow right
  • Azot (N)
    714.0067
    N
  • Postać jonowa
    Azot (N) ionic formula image
  • Anion/Kation
    NO3-
  • Azot (N) influance image
    Liść
  • Azot (N) origin image
    Pochodzenie: Powietrze
  • Azot (N) mobility image
    >40 mm wokół korzenia

Azot

(N)

Wraz z węglem, azot odgrywa zasadniczą rolę w składzie materii organicznej. Chociaż 78% powietrza, którym oddychamy, to azot, nasze zapotrzebowanie na azot może zostać zaspokojone jedynie przez białko roślinne lub zwierzęce. Inaczej niż rośliny strączkowe, rośliny mają dostęp do azotu tylko pod koniec procesu mineralizacji materii organicznej. Rolnictwo zostało zrewolucjonizowane przez odkrycie sprzed ponad wieku, a mianowicie proces produkcji amoniaku poprzez połączenie azotu z powietrza i wodoru (proces Habera-Boscha, nagrody Nobla w 1918 i 1931 r.). Bez owej mineralnej formy azotu, światowa produkcja rolna zmniejszyłaby się o połowę.
N
Roślina
Roślina
Gleba
Gleba
Uprawy
Uprawy
Pochodzenie
Pochodzenie
Kluczowe informacje
Kluczowe informacje
ZNACZENIE DLA ŻYCIA ROŚLIN
Wraz z innymi pierwiastkami (węglem, tlenem, wodorem itd.), azot jest składnikiem aminokwasów, które budują białka. Azot jest niezbędnym pierwiastkiem biorącym udział w budowie komórek i procesie fotosyntezy (chlorofil). Jest on głównym czynnikiem wzrostu roślin. Wpływa na jakość, głównie na zawartość białka w roślinach.
MECHANIZMY WYKORZYSTANIA
Azot jest pobierany przez rośliny głównie w postaci azotanu (NO3-) rozpuszczonego w roztworze glebowym. Azot organiczny, amonowy lub mocznikowy obecny w glebie stopniowo przekształca się w postać azotanową w wyniku różnych procesów mikrobiologicznych i fizykochemicznych. Wchłaniając wodę z gleby, aby uzupełnić straty spowodowane parowaniem, roślina pasywnie wchłania azotany obecne w obiegu, który przenosi do liści, gdzie są redukowane i reorganizowane do postaci organicznej, a następnie redystrybuowane w tkankach rośliny.
INTERAKCJE, SPECYFICZNOŚĆ
Azot jest na ogół pierwszym czynnikiem ograniczającym wzrost roślin, z wyjątkiem roślin strączkowych, które są jedyną rodziną botaniczną zdolną do bezpośredniego wchłaniania azotu z powietrza, w ramach symbiozy z bakteriami obecnymi na ich korzeniach w postaci guzków.
Jakościowa próchnica w danej ilości oraz świeża materia organiczna są głównymi naturalnymi źródłami azotu w glebie. Mineralizacja takiego azotu organicznego oraz formy amonowe i mocznikowe nawozów mineralnych zależą od aktywności biologicznej gleby (w szczególności bakterii nitryfikacyjnych) lub, innymi słowy, od kwasowości, napowietrzenia, wilgotności i temperatury gleby, które w różnym stopniu sprzyjają jej rozwojowi. W porównaniu z formą organiczną, ilość azotu mineralnego obecnego w glebie jest bardzo niska. W klimacie umiarkowanym, 1 do 2% rezerw organicznych przekształcane jest w formę mineralną dostępną dla roślin.

Amonowa, azotanowa i amidowa to trzy formy azotu (N) zawarte w nawozach. O ile azotan (NO3-) i amon (NH4) są dostępne dla roślin bezpośrednio po stosowaniu (1), mocznik musi ulec rozkładowi (hydrolizie, 7) do NH4.

Azotan jest preferowaną formą N, gdyż jest on rozpuszczalny w wodzie, a zatem jest od razu dostępny dla roślin (2). Zwiększa pobieranie kationów, takich jak K+, Ca2+, Mg2+. Część amonu może być również pobierana bezpośrednio przez rośliny (3) w zależności od charakterystyki gleby NH4+ jest również rozkładane do postaci NO3- (nitryfikacja, 4).

Denitryfikacja to proces, w którym NO3- jest redukowany do formy azotynów (NO2-), tlenku azotu (NO), podtlenku azotu (N2O) i N2. W tej reakcji biorą udział bakterie beztlenowe, które występują w środowisku beztlenowym, a zatem rzadko występują one w dobrze napowietrzonych glebach rolnych. Jako anion, NO3- jest również dość ruchliwy w glebie i może być wymywany przez nadmierne opady (ługowanie, 9). Dlatego ważne jest dzielenie dużych ilości nawozów N na kilka mniejszych dawek i nawożenie we właściwym czasie, gdy zapotrzebowanie rośliny jest wysokie.

Mikroorganizmy glebowe żywią się głównie NH4+, ale także NO3- (unieruchomienie, 6). Unieruchomienie jest zwiększane przez obecność bogatej w węgiel, ale ubogiej w azot substancji organicznej (na przykład słomy). Jednakże, taka proporcja N nie jest tracona i staje się dostępna dla roślin później, gdy rozkładana jest biomasa, w tym biomasa mikrobiologiczna (mineralizacja, 6).

Po dostarczeniu do gleby, mocznik ((NH2)2CO) ulega rozkładowi na dwie cząsteczki amoniaku (NH3) i jedną cząsteczkę dwutlenku węgla (CO2). Gazowy NH3 może ulatniać się do atmosfery (ulatnianie, 8). Reakcja NH3 z wodą (H2O), której produktem jest NH4, uwalnia jony wodorotlenkowe (OH-), a tym samym zwiększa pH gleby. Ulatnianie się amoniaku jest szczególnie intensywne w glebach zasadowych (pH > 7). Dlatego ten przejściowy wzrost pH gleby sprzyja wysokim stratom powodowanym przez ulatnianie, nawet w glebach kwaśnych.

Azot (N) related desktop image Azot (N) related tablet image Azot (N) related mobile image

Tabela wrażliwości

Miernik wrażliwości:
  • nutrient very sensible icon

    Bardzo

  • nutrient very fairly icon

    Średnio

  • nutrient very moderately icon

    Umiarkowanie

N
Jabłoń
Kapusta
Marchew
Sałata
Grusza
Kukurydza na kiszonkę
Ziemniak skrobiowy
Burak cukrowy
Słonecznik
Pomidor
Rzepak ozimy
Pszenica ozima

Tabela wrażliwości & objawy

Tabela wrażliwości

Azot jest składnikiem odżywczym niezbędnym do wzrostu roślin, ponieważ pozwala on roślinom budować białka, chlorofil, enzymy i witaminy. Jest to zatem główny czynnik wzrostu roślin, który decyduje również o ich jakości. 

Kiedy dostarczanie azotu jest zaburzone, różne części rośliny są wówczas mniejsze, a plony są zredukowane. 

W przypadku zbóż, azot ma decydujący wpływ na uzyskanie wysokiej zawartości białka: po odmianie, jest on głównym czynnikiem zwiększającym zawartość białka w roślinach. Wszystkie odmiany pszenicy miękkiej są dotknięte niedoborami azotu. Straty zależą od stopnia niedoboru i czasu jego trwania (całkowity czas występowania niedoboru i okresy cyklu, na który miały one wpływ). Wczesne niedobory na początku wydłużania łodygi są dla plonu najbardziej szkodliwe, gdyż występują one w czasie, gdy zapotrzebowanie na azot jest największe. 

Objawy

Dostarczanie niedostatecznych ilości azotu prowadzi do osłabienia syntezy białek, co ma szkodliwy wpływ na wzrost i rozwój roślin.

Rośliny z niedoborem azotu cierpią na żółknięcie liści z powodu niedostatecznej syntezy chlorofilu i wysuszania starszych liści.

Nadmiar & potrzeby

Nadmiar

Nadmierne nawożenie azotem nie jest zalecane, ani z perspektywy rolnictwa (ryzyko wylegania), ani z perspektywy kosztów (odpadów) i ochrony środowiska (ryzyko wymywania).

Dlatego opracowano wiele narzędzi do określania dawki, którą należy zastosować w celu uzyskania optymalnej wydajności. Dlatego LAT Nitrogen zaleca stosowanie N-Pilot®.

Potrzeby

Zapotrzebowanie rośliny na azot jest zależne od gatunku, odmiany i docelowej wielkości plonów. Dotyczą one poziomu biomasy, który ma zostać osiągnięty, co decyduje o wyniku ekonomicznym uprawy.

Nawożenie azotem można dokładnie obliczyć w zależności od potrzeb rośliny i ilości dostarczanych przez glebę.

Objawy niedoboru

Azot (N) related desktop image Azot (N) related tablet image Azot (N) related mobile image
PROCESY PRODUKCJI
Azot (N) related desktop image Azot (N) related tablet image Azot (N) related mobile image
ZAWARTOŚĆ W GLEBIE

Pomiary azotu mineralnego pod koniec zimy poprzez analizę gleby pozwalają ocenić dostępność pierwiastka dla rośliny przed ponownym rozpoczęciem wegetacji wczesną wiosną, która jest okresem intensywnego wykorzystania substancji. W trakcie sezonu, w dostosowaniu dawki azotu pomagają narzędzia ułatwiające proces decyzyjny.

ZAWARTOŚĆ MATERII ORGANICZNEJ
Główną formą azotu w glebie jest forma organiczna, a zawartość materii organicznej w glebie jest głównym wskaźnikiem potencjału mineralizacji azotu. Opracowywane są narzędzia do modelowania mineralizacji w celu oszacowania dynamiki zapotrzebowania na azot.
TEKSTURA
Filtrowanie gleb typu piaszczystego jest najbardziej podatne na ryzyko wymywania azotu.
KLIMAT
Zimowe opady deszczu mogą prowadzić do strat przez wymywanie, a ilość wody i częstotliwość opadów określają ryzyko strat. Zarówno suche warunki i nadwyżki wody ograniczają dostępność azotu, albo ze względu na słabe wykorzystanie przez rośliny, albo z powodu niskiej mineralizacji materii organicznej. Należy zauważyć, że o skuteczności stosowania azotu silnie decyduje dostarczanie wystarczającej ilość wody po nawożeniu; ogólnie rzecz biorąc, wymagane jest od 10 do 15 mm wody, aby granulki odpowiednio się rozpuściły. Szczególną uwagę należy zwrócić na ryzyko ulatniania się amoniaku.
pH
W glebach kwaśnych działanie bakterii nitryfikacyjnych jest wolniejsze, co prowadzi do mniejszej mineralizacji.