frontend design element - arrow left
frontend design element - arrow right
  • Fosfor (P)
    1530.9738
    P
  • Postać jonowa
    Fosfor (P) ionic formula image
  • Anion/Kation
    PO43-
  • Fosfor (P) influance image
    Korzeń
  • Fosfor (P) origin image
    Pochodzenie: Morze
  • Fosfor (P) mobility image
    4-6 mm wokół korzenia

Fosfor

(P)

Fosfor jest pierwiastkiem niezbędnym do życia. Codziennie spożywamy 2 gramy. Gleby zawierają różne ilości fosforu w zależności od ich pochodzenia geologicznego. Aby odpowiedzialnie zarządzać zasobami naszej planety, rozsądnie jest przenieść część fosforu skoncentrowanego w skale osadowej do gleb, które jej potrzebują. Dzięki temu, że jest bardziej rozpuszczalny i bardziej skuteczny jako nawóz, można uniknąć jego marnowania. Nawożenie fosforem jest stosunkowo skomplikowane: pierwiastek nie jest zbyt ruchliwy w roztworze glebowym, a jego dostępność biologiczna jest trudna do uchwycenia. Główny składnik pokarmowy określa wzrost we wczesnym stadium, jest na tyle niezbędny gdyż tylko właściwe ukorzenienie pozwala na dostarczanie zasobów roślinie przez cały trwania cyklu.
P
Roślina
Roślina
Gleba
Gleba
Uprawy
Uprawy
Pochodzenie
Pochodzenie
Kluczowe informacje
Kluczowe informacje
ZNACZENIE DLA ŻYCIA ROŚLIN
Fosfor jest potrzebny przez cały cykl życia rośliny do procesów oddychania, fotosyntezy i namnażania komórek. Jest to szczególnie ważne we wczesnych stadiach rozwoju systemu korzeniowego i żywotności młodych sadzonek. Jeśli na tym wczesnym etapie wystąpi niedobór, skutkiem tego będzie zanik rozwoju korzenia, co czyni roślinę mniej odporną na stres, szczególnie na stres wodny, a także prowadziłoby do opóźnionego dojrzewania.
MECHANIZMY WYKORZYSTANIA
Fosfor nie jest ruchliwy w glebie: tylko nieznacznie przenika do roztworu glebowego. Korzeń musi się rozwijać i szukać fosforu, zużywać energię, aby go wchłaniać, często za pomocą aktywności mikrobiologicznej w ryzosferze, u wielu gatunków szczególnie z udziałem grzybów glebowych. 
INTERAKCJE, SPECYFICZNOŚĆ
Jako że ilość rozpuszczalnego fosforu w roztworze glebowym jest niska (0,2 mg P/l), musi być on stosowany w formie dostępnej dla roślin, aby uzupełnić ilość składników pokarmowych w glebie.
Fosfor w glebie jest rozprowadzany w różnych przedziałach, gdzie jest wiązany i uwalniany w różnym stopniu trudności do roztworu glebowego, skąd może być bezpośrednio pobierany. W glebach kwaśnych jest silnie wiązany przez żelazo, mangan i aluminium. W glebach wapiennych jest on wiązany przez wapń. Jest uwalniany regularnie, ale w niewielkich ilościach, przez mineralizację próchnicy, natomiast lepiej przez świeżą materię organiczną. Powtarzające się nawożenie bez nawozów fosforowych lub niedostateczne nawożenie (moc wiązania gleby, wynoszenie składników pokarmowych z plonem) wyczerpują rezerwy i zagrażają żyzności gleby.
SCHEMAT CYKLU

1. Ponowne wykorzystanie składników pokarmowych zawartych we wszelkiego rodzaju materiale organicznym: ważnym źródłem nawozu są ścieki pochodzące od zwierząt gospodarskich, resztki pożniwne i inne organiczne produkty uboczne pochodzące z działalności człowieka.

2. Fosfor jest pozyskiwany z kopalni odkrywkowych i jest ogólnie przetwarzany przy użyciu kwasów mineralnych w celu uzyskania bardziej rozpuszczalnych form, które mogą zostać wchłonięte przez rośliny.

3. Mineralizacja materii organicznej (i ścieków) w glebie powoduje powstanie rozpuszczalnego fosforu mineralnego (fosforanu).

4. Fosfor ciągle ulega przekształceniom w formy stałe, adsorbowane i rozpuszczalne.

5. Wymywanie rozpuszczalnego fosforu (wynoszenie do głębszych warstw gleby przez wodę) jest zjawiskiem bardzo rzadkim.

6. Poza pole wynoszone są niewielkie ilości fosforu; może to mieć miejsce ze względu na spływanie (pochyłości) i erozję (fosfor związany z cząstkami stałymi).

7. Korzenie roślin wchłaniają fosfor tylko z roztworu glebowego.

8. Zbiory są źródłem pożywienia (dla ludzi lub zwierząt gospodarskich), co stanowi podstawowy cel uprawy roli.

Fosfor (P) related desktop image Fosfor (P) related tablet image Fosfor (P) related mobile image
WSKAŹNIK
Istnieje wiele metod analizy fosforu, co wyjaśnia złożoność jego interpretacji. Metoda pobierania Olsena jest obecnie najbardziej użyteczna, ponieważ zbliża się ona do faktycznej dostępności fosforu dla rośliny.

Tabela wrażliwości

Miernik wrażliwości:
  • nutrient very sensible icon

    Bardzo

  • nutrient very fairly icon

    Średnio

  • nutrient very moderately icon

    Umiarkowanie

P
Burak cukrowy
Pszenica
Marchew
Kapusta
Ziemniaki
Pomidory
Słonecznik

Tabela wrażliwości & objawy

Rośliny z niedoborem fosforu wyróżniają się fioletowym i fioletowo-różowym zabarwieniem na młodych liściach i na pochwach liściowych.

Nadmiar & potrzeby

W glebie może blokować dostępność cynku. Może prowadzić do eutrofizacji spowodowanej spływaniem do cieków wodnych.

Niewielka część fosforanów pochodzi z magmy, ale większość złóż jest pochodzenia osadowego, a dokładniej są one konsekwencją wytrącania drobnoustrojów morskich na płytkich morzach. Przez długi czas metoda pobierania żelaza dostarczała stosowaną w rolnictwie tomasynę.
ZAWARTOŚĆ GLEBY
Dostarczenie wskaźników o żądanej zawartości nie jest łatwym zadaniem mając na uwadze różnorodność metod analizy. Pomimo tego, pomiar fosforu za pomocą analizy gleby pozostaje najlepszym sposobem oceny potencjalnej dostępności fosforu. Konieczne jest odwołanie się do interpretacji krajowych.
ZAWARTOŚĆ MATERII ORGANICZNEJ
Przy blisko 50% fosforu w postaci organicznej, mineralizacja materii organicznej pozwala na lepszy przepływ fosforu do roztworu glebowego. Materia organiczna może zastąpić fosfor w miejscach wiązania, na przykład wapnem, dzięki czemu fosfor staje się bardziej dostępny.
TEKSTURA
W glebach gliniastych warstwy gliny z dodatnim ładunkiem mają tendencję do blokowania jonów fosforanowych. W glebach piaszczystych lub filtrujących, fosfor jest łatwiej rozprowadzany.
KLIMAT
Okresy suche prowadzą do utleniania jonów żelaza, na przykład zwiększając zdolność żelaza do blokowania fosforu. Temperatura ma bezpośredni wpływ na aktywność biologiczną w glebie, obniżając dostępność fosforu. W związku z tym, zalecane jest nawożenie pod koniec zimy kiedy rozpoczyna się wegetacja.
pH
W glebach kwaśnych dostępność jonów glinu (Al3+) i jonów żelaza (Fe3+) prowadzi do antagonistycznych zjawisk z udziałem fosforu, który jest następnie blokowany. W glebach zasadowych wapń (Ca2+) wytrąca fosfor do skały apatytowej. Fosfor jest najbardziej dostępny w wodzie o pH 6-7.
Fosfor (P) related desktop image Fosfor (P) related tablet image Fosfor (P) related mobile image
RZECZYWISTY WSPÓŁCZYNNIK WYKORZYSTANIA FOSFORU
Fosfor charakteryzuje się niskim faktycznym współczynnikiem wykorzystania. Odsetek ilości dostarczanej przez nawóz, która może zostać wchłonięta przez roślinę, jest dość niski. W ciągu roku przez rośliny wykorzystywane jest tylko 20% z gleb ilastych o pH 6,5, a jeszcze mniej z gleb wapiennych o pH 8. Dawki ściśle dostosowane do potrzeb upraw są kluczem do skutecznego i wydajnego dostarczania fosforanu.
Fosfor (P) related desktop image Fosfor (P) related tablet image Fosfor (P) related mobile image